تاریخ:

1391

مجری:

سیدحسین رضوی حاجی‌آقا

کلیدواژه ها:

حمایتهای صادراتی؛ اثربخشی؛ تحلیل پوششی داده‌ها؛ تحلیل تناسب خاکستری؛ تخصیص خطی

تحقیق حاضر را از منظر اهداف تحقیق می‌توان تحقیقی از نوع ارزیابی به شمار آورد به بررسی اثربخش بودن یا نبودن برنامه‌های ارائه شده در زمینه‌ای خاص، در تحقیق حاضر حمایتهای صادراتی، اختصاص دارد. به منظور دستیابی به اهداف طرح، تحقیق حاضر در پنج فاز اجرا شده است.فاز اول: نقش صادرات در توسعه اقتصادی هدف اصلی از مرحله اول تحقیق حاضر، نگاهی به دیدگاه‌ها و نظریه‌های موجود پیرامون موضوع صادرات و نیز حمایتهای صادراتی در مبانی نظری و سوابق تحقیقات پیشین بوده است. در این فصل برخی دیدگاه‌های موافق و مخالف با نقش صادرات در توسعه صادراتی تبیین و استدلالات آنها نیز مختصراً اشاره شده است. همچنین دیدگاه‌های موجود پیرامون حمایت از صادرات در ادبیات اقتصادی و تجارت بین الملل بررسی شده است. در این مرحله نسبت به مرور تحقیقات و مطالعات پیشین در زمینه تاثیر صادرات بر شاخصهای اقتصادی کشورها و نیز اثربخشی حمایتهای صادراتی و تاثیر آنها بر افزایش صادرات اقدام شده است. نتایج این بررسی‌ها گویای اختلاف نظر میان محققان و صاحب نظران در زمینه اثربخشی حمایتهای صادراتی است. فاز دوم: جایگاه حمایتهای صادراتی در برنامه‌های کلان و راهبردی کشور.این مرحله از تحقیق به مرور برنامه‌های کلان و راهبردی کشور در زمینه صادرات و حمایتهای صادراتی اختصاص دارد. بر این اساس نسبت به بررسی برنامه‌های کلان صادراتی کشور در اسناد بالادستی نظیر سند چشم انداز بیست ساله و برنامه‌های اول تا چهارم توسعه اقدام شده است. در این فصل همچنین سیر تاریخی حمایتهای صادراتی در کشور انجام و انواع حمایتهای صادراتی که در حال حاضر به صادر کنندگان پرداخت می‌شوند معرفی شده‌ است. در پایان نیز آمار انواع حمایتهای ارائه شده به محصولات صنایع غذایی به عنوان داده‌های مورد استفاده در تحلیل‌های آتی در فصل حاضر جمع‌آوری و ارائه شده‌اند.فاز سوم: بسته‌های سیاستی و حمایتی صادرات در کشورهای منتخب به منظور نتیجه‌گیری و ارائه پیشنهاداتی در راستای اصلاح و یا بهبود حمایتهای صادراتی، در این مرحله نسبت به بررسی انواع برنامه‌های حمایت از صادرات در پنج کشور منتخب، شامل کشورهای ترکیه، مالزی، اندونزی، هندوستان و برزیل اقدام شده و در انتها انواع حمایتهای موجود در کشور و این کشورهای منتخب مورد مقایسه قرار گرفته‌اند. نتایج این بررسی نشان دهنده اشتراکات و افتراقات موجود در برنامه‌های حمایت از صادرات ایران و این کشورها می‌باشد که در ارائه پیشنهاداتی برای بهبود حمایتها مورد استفاده قرار گرفته است.فاز چهارم: روش شناسی سنجش اثربخشی حمایتهای صادراتی در صنایع غذایی همان طور که در اهداف تحقیق حاضر اشاره گردید، هدف اصلی از این تحقیق ارزیابی اثربخشی حمایتهای صادراتی ارائه شده به صادر کنندگان صنایع غذایی می‌باشد. در مبانی نظری، اثربخشی به عنوان میزان موفقیت یک برنامه در دستیابی به اهداف تعیین شده برای آن تعریف می‌گردد. در تحقیق حاضر و به منظور بررسی اثربخشی حمایتهای صادراتی از دو شیوه تحلیل پوششی داده‌های گام به گام و تحلیل تناسب خاکستری استفاده شده است. با استفاده از این روشها و همچنین با توجه به داده‌های جمع‌آوری شده در رابطه با عملکرد انواع حمایتهای صادراتی و میزان صادرات کشور، نسبت به سنجش اثربخشی اقدام شده است. از سوی دیگر و به منظور لحاظ نمودن نظرات فعالان عرصه صادرات محصولات صنایع غذایی، دیدگاه این افراد در زمینه اولویت آنها نسبت به انواع برنامه‌های حمایتی اخذ و با استفاده از روش تخصیص خطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.فاز پنجم: الگوی بهبود یافته حمایت از صادرات در صنایع غذایی با توجه به نتایج به دست آمده در مرحله چهارم از تحقیق حاضر، در این مرحله نسبت به جمع‌بندی و ارائه پیشنهاداتی در زمینه بهبود حمایتهای صادراتی اقدام شده است. برای این منظور ابتدا انواع نتایج به دست آمده در سنجش اثربخشی حمایتهای صادراتی در فاز قبلی با یکدیگر ادغام و رتبه‌بندی نهایی اثربخشی حمایتهای صادراتی مشخص شده است. در کنار این مورد، با توجه به نتایج سنجش اثربخشی و نیز انواع حمایتهای ارائه شده در کشورهای منتخب مورد بررسی در مرحله سوم، پیشنهاداتی در خصوص اصلاح و بهبود حمایتهای صادراتی ارائه شده است.