تاریخ:
1387
نویسنده:
یونس میرجلیلی
کلیدواژه ها:
توسعه صادرات - رشد اقتصادی - کشاورزی ایران

توسعه اقتصادی از مهمترین اهداف هر جامعه ای در جهان است و رشد اقتصادی پایه و اساس توسعه اقتصادی است. اقتصاددانان نئوکلاسیک معتقدند که صادرات کمک موثری به رشد اقتصادی می کند و از آن به مثابه موتور رشد اقتصادی نام می برند به علاوه جایگزینی سیاست توسعه صادرات به جای سیاست جانشینی واردات در بسیاری از کشورهای توسعه یافته بر اساس این باور اقتصادی که سیاست توسعه صادرات نسبت به جانشینی واردات تاثیر بیشتری بر رشد اقتصادی دارد، اهمیت صادرات را در رشد اقتصادی کشورها بیش از پیش آشکار می سازد. هدف این تحقیق کمی سازی اثر صادرات و آزاد سازی تجاری بر رشد اقتصادی بخش کشاورزی، بررسی رابطه علیّت بین صادرات و رشد اقتصادی بخش، برآورد مدل عرضه صادرات بخش و سنجش اثرات تنظیم نادرست نرخ ارز و بی ثباتی درآمدهای صادراتی بر صادرات بخش است. برای انجام این تحقیق عمدتاً از روش های غیر ساختاری اقتصاد سنجی استفاده شده است. ایستایی متغیرها بر اساس آزمون دیکی- فولر تعمیم یافته (ADF) بررسی شده است. برای بررسی رابطه علّی بین صادرات و رشد اقتصادی بخش از آزمون علیّت گرنجر و جهت بررسی هم انباشتگی متغیرهای مدل از آزمون های هم انباشتگی انگل¬-گرنجر (EG) و دوربین- واتسون (CRDW) استفاده شده است. جهت برآورد روابط بلند مدت از الگوهای خود توضیح با وقفه های گسترده ARDL و حداقل مربعات کاملاً اصلاح شده FM_OLS استفاده شده است. جهت انجام آزمون ها و برآورد مدل¬ها نرم افزار Microfit 4.1 به کار رفت. نتایج حاصل از تحقیق حاکی ست که ارزش افزوده بخش کشاورزی طی دوره 85-1338 محرک صادرات بخش می باشد. شاخص ضریب انحراف تجاری به عنوان جایگزین سیاست های ارزی و تجاری، کوچکتر از واحد می باشد که بیانگر حمایت از تولید کالاهای وارداتی در بازار داخلی (سیاست های درون نگر یا جانشینی واردات) است. مدل نرخ واقعی مؤثر ارز نشان می دهد که لگاریتم رابطه مبادله بیشترین تاثیر مثبت (65/1) را بر ارزش پول داخلی دارد در حالی که نسبت مازاد واردات به تولید ناخالص داخلی، بیشترین تاثیر منفی (11/4-) را بر نرخ ارز بر جای می گذارد. نتایج مدل تنظیم نادرست نرخ ارز، انحراف نرخ رسمی ارز از مقدار تعادلی بلندمدت آن را نشان می دهد که این میزان انحراف در سال های آغازین تغییرات سیاست های ارزی بیشترین مقدار را نشان می دهد همچنین نتایج، اتخاذ سیاست نرخ ارز شناور مدیریت شده را به دلیل انحراف ناچیز از مقدار تعادلی بلندمدت تائید می نماید. نرخ واقعی مؤثر ارز در بلندمدت تاثیر مثبت بر رشد بخش کشاورزی دارد. برآورد معادلات نشان داد که تاثیر تعرفه ها بر رشد بخش کشاورزی منفی بوده و به کارگیری این سیاست به منظور حمایت از تولیدات داخلی در برابر محصولات خارجی، برای بخش کشاورزی سودمند نیست به طوری که کاهش نرخ تعرفه¬ها، افزایش رشد بخش را دربر دارد که علت آن ترکیب واردات کشور است که بیشتر شامل کالاهای واسطه ای و سرمایه ای است. افزایش صادرات بر رشد بخش کشاورزی در بلندمدت تاثیر مثبت دارد که تقویت سیاست توسعه صادرات در بلندمدت را ضروری می سازد. بی ثباتی درآمدهای صادراتی در بلندمدت اثر منفی بر رشد این بخش بجا می گذارد. برآورد مدل رشد درونزا، بیانگر تاثیر مثبت رشد تولید صادراتی بر رشد تولید غیر صادراتی بخش کشاورزی ایران دارد و همچنین بیانگر مولّدتر بودن (بهره وری بالاتر) تولید صادراتی کشاورزی طی دوره 83-1346 می باشد. شاخص های کلان بهره وری نهایی اجتماعی صادرات توضیح می دهند که کل افزایش در تولید ناخالص داخلی بخش به ازای یک واحد افزایش در سرمایه گذاری و نیروی کار تخصیصی به تولید صادراتی بخش به ترتیب 45 و 8/1 واحد می باشد. برآورد معادله عرضه صادرات کشاورزی نیز اثر مثبت ارزش افزوده کشاورزی بر صادرات را در بلندمدت نشان می دهد که ضریب آن برابر 3/0 واحد می باشد همچنین، اثرات بلندمدت شوک تقاضا و شوک عرضه را بر عرضه صادرات بخش به ترتیب منفی و مثبت نشان داد و تنظیم نادرست نرخ واقعی مؤثر ارز و بی ثباتی درآمدهای صادراتی در بلندمدت تاثیر مثبت بر عرضه صادرات این بخش دارند.


محصولات پژوهشی
ارتباط با ما

 آدرس: تهران، خيابان كارگر شمالی، روبروی پارك لاله، ساختمان ١٢۰٤
 تلفن: ٦٦٤٢٢٣٧٨-٨۰
 دورنگار: ٦٦٩٢٩٦٣٤
 پست الكترونيک: info@itsr.ir