تاریخ:

1390

مجری:

حسین نوروزی

کلیدواژه ها:

حقوق مالکیت فکری، اقتصاد دانش محور، موافقت­نامه جنبه­های تجاری حقوق مالکیت فکری (تریپس)، سازمان جهانی تجارت، سازمان جهانی مالکیت فکری، مخارج تحقیق و توسعه

حقوق مالکیت نقش بسیار مهم و تعیین کنندهای در پیشرفت تمدن امروزی داشته است. استقرار حقوق مالکیت باعث میشود که افراد از نتیجه کار خود بهره مند شوند و انگیزه ها برای بهره برداری کاراتر از منابع ارتقا یابد. اقتصادهای مدرن نه تنها به حقوق مالکیت فیزیکی که حتی به حقوق مالکیت فکری نیز متکی شدهاند. چرا که در اقتصادهای امروزی فکر و دانش، بخشی از نهاده تولید محسوب میشوند و ماهیت خاص فکر و دانش باعث شده است که چارچوب نهادی خاصی برای حمایت از آن استقرار یابد. اهمیت حمایت از حقوق مالکیت فکری به قدری است که یکی از سه موافقتنامه اجرایی سازمان تجارت جهانی را شامل میشود. با توجه به پیش رو بودن عضویت ایران در این سازمان بررسی جنبههای مختلف حقوق مالکیت فکری و اثرات اقتصادی آن از اهمیت فوق العادهای برخوردار است.تحقیق حاضر به بررسی رابطه حمایت از حقوق مالکیت فکری با رشد اقتصادی میپردازد. ابتدا در این تحقیق عملکرد اقتصادی 84 کشور با استفاده از مدلهای رشد اقتصادی از طریق روش پنل دیتا مورد بررسی قرار گرفت. متغیرهای مورد بررسی شامل سرمایه گذاری مستقیم خارجی، موجودی سرمایه، نیروی کار، شاخص حمایت از حقوق مالکیت فکری، GDP و GDP سرانه برای 84 کشور میباشد. نتایج بررسیها با استفاده از مدل پانل دیتا نشانگر وجود رابطه مثبت بین شاخص حقوق مالکیت فکری و عملکرد اقتصادی کشورهای مختلف جهان میباشد. بنابراین، به رغم این تصور که افزایش حمایت از حقوق مالکیت فکری در کشورهای جنوب ممکن است اثر نامطلوبی بر رشد اقتصادی آنها بر جای بگذارد، شایان ذکر است که افزایش حمایت از حقوق مالکیت فکری با تأثیر مثبت بر نرخ رشد اقتصادی، میتواند انتقال فناوری و سطح رفاه در هر دو گروه کشورها را ارتقا دهد.پس از آن در این تحقیق این فرض مورد نظر قرار گرفت که حمایت از حقوق مالکیت فکری موجب تقویت بخشهای دانش محور اقتصاد میشود. با این فرض هدف این مقاله بررسی اثرات اقتصادی تحریک بخشهای دانش محور بر کل بخشهای اقتصادی در قالب تعاملات بین بخشی میباشد که این امر با استفاده از جدول داده- ستانده انجام گرفت. پس از بررسی شاخصهای شناسایی اقتصاد دانش، بخشهای دانش محور در اقتصاد ایران شناسایی شدند و روابط اقتصادی این بخشها با نظام اقتصادی کشور مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان میدهد که برخی از بخشهای دانش محور دارای اثرات سرریز کمتری بوده و غالبا دارای روابط درون گروهی در مجموعه بخشهای دانش محور میباشند. با این حال برخی دیگر از بخشهای دانش محور اثرات سرریز بیشتری به بدنه اقتصاد دارند و تحریک بیشتری در اقتصاد ایجاد میکنند.