تاریخ:

1388

مجری:

حسن ثاقب

کلیدواژه ها:

وزارت بازرگانی، سازمان توسعه تجارت ایران، وزارت امورخارجه - شورای همکاری خلیج فارس - موافقت نامه

قواعد مبدأ تابعیت کالا و صادرات مشمول بهره‌مندی از مزایای ترجیحات را تعیین می‌نماید. این مطالعه به بررسی آثار لحاظ قواعد مبدأ در موافقت‌نامه منطقه تجارت آزاد (FTA) احتمالی بر تجارت بین ایران و (pGCC) بوده است. ایجاد این FTA، باعث افزایش صادرات، واردات و البته تشدید کسری تراز تجاری ایران با pGCC برای کالاهای تجاری فعلی خواهد شد. از سوی دیگر، بطور بالقوه ایران در تجارت با pGCC هم در صادرات و هم در واردات از اکمال تجاری برخوردار بوده و همواره بر درجه کامل‌کنندگی تجاری بویژه در صادرات ایران افزوده شده‌است. همچنین برغم افزایش پتانسیل‌های صادراتی و وارداتی ایران در تجارت با شورا و روند رو به رشد آنها، عمکرد تجاری سال‌های اخیر موفق به کاهش شکاف بین صادرات و واردات ایران با pGCC نشده و حتی پتانسیل تجاری ایجاد شده در واردات به مراتب بیش از صادرات ایران بوده است. بطوریکه مطابق بررسی‌های انجام شده، اگرچه بخش اعظم پتانسیل‌های صادراتی ایران در تجارت با pGCC مربوط به کالاهای واجد مزیت نسبی ایران می باشد حتی نیمی از آن هم تحقق نیافته است؛ در حالی که کشورهای عضو pGCC توفیق بیشتری در این زمینه داشته‌اند. بعبارت دیگر، صادرکنندگان کشورهای مذکور به بازار ایران دسترسی بیشتری داشته‌اند. رعایت قواعد مبدا نه تنها ازلحاظ تامین منافع تجاری کشور در موافقت‌نامه FTA احتمالی ضروری است بلکه اساساً ترتیبات تجاری منطقه‌ای بدون رعایت قواعد مبدأ به جهت امکان دور زدن تجاری کشورهای عضو بی‌معنی تلقی می‌گردد. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد رعایت قواعد مبدا نه تنها باعث جلوگیری از تشدید کسری تراز تجاری ایران با pGCC خواهد شد بلکه در صورت تدوین قواعد مبدا مناسب، حفظ تولید و اشتغال صنایع کشور در مقابل آسیب‌های احتمالی ناشی از واردات کالاهای مشابه را بدنبال خواهد داشت.