تاریخ:

1388

مجری:

داود چراغی

کلیدواژه ها:

نظام توزیع کالا و خدمات ، اصناف ، اتحادیه صنفی ، سازمان صنفی ، فروشگاه زنجیره ای ، شرکت پخش کالا ، تجارت الکترونیک ، کد گذاری کالا و خدمات ، بانک آماری ، ملت کارت اصناف

پنجره واحد امکانی است که به طرف‌های فعال در تجارت شامل صادرات، واردات و حمل و نقل اجازه می‌دهد که با مراجعه به سازمان یا نهاد مربوطه یا سایت اینترنتی در نظر گرفته شده برای این منظور و ارسال اطلاعات و اسناد استاندارد مربوط به فعالیت خود و تکمیل فرم های لازم و در مجموع ارائه اسناد و مدارک لازم از طریق یک نقطه ورودی یا تکمیل آن‌ها تمامی الزامات قانونی مربوط به صادرات، واردات و حمل و نقل و تمامی امور مربوط به این گونه فعالیت‌ها را به طور متمرکز، در یک جا ، با سرعت و دقت بیشتری انجام دهند. لازم به ذکر است اگر اطلاعات الکترونیکی باشد، عناصر منفرد داده تنها باید یک‌بار تسلیم شود. شایان ذکر است امروزه با گسترش فناوری اطلاعات، کاربردهای تجاری آن نیز گسترش یافته است. بر این اساس از یک سو این امر از طریق افزایش قابلیت سفارشی نمودن محصولات و خدمات، امکان انجام مبادلات با بازارهای دور از دسترس، با هزینه کمتر و در نتیجه استفاده از نرم افزارها وسخت افزارها و مبادله دانش و استفاده از فناوری های نوین، موجب خلق محصولات جدید و توسعه بازارها ی مصرف را فراهم آورده است و از سوی دیگر با کاهش هزینه های خرید و تامین مواد اولیه و کاهش زمان چرخه تولید، منجر به کاهش هزینه مبادلات تجاری و در نهایت موجبات افزایش انعطاف پذیری در زنجیره عرضه کالاها و کاهش هزینه‌های عرضه کالا و خدمات را در پی داشته است. ضمن آن‌ که بهره‌مندی از فناوری اطلاعات اولاً: موجب افزایش بهره‌وری سیستم‌های سفارش‌گیری و توزیع، ثانیاً: افزایش اثر بخشی در خدمات رسانی به مشتریان، و ثالثاً: یکپارچه سازی عوامل تولید و مدیریت آن و افزایش امکان نوآوری در انجام فعالیت‌ها که همه آن ها باعث افزایش بهره‌وری فعالیت ها می‌گردد. هم چنین از دیگر آثار کاربرد فناوری اطلاعات در تجارت، می‌توان به تاثیرات آن بر تسهیل عملیات تجاری اشاره کرد. این امر از طریق حذف و کاهش داده‌ها و اسناد غیر ضروری، طراحی مدارک مورد نیاز با در نظر گرفتن نیاز همه بخش‌ها و هماهنگی و مطابقت با استانداردهای بین المللی محقق شده است. سرانجام این‌که با بکارگیری فناوری اطلاعات پرداخت‌ها نیز با سرعت بیشتری صورت می‌گیرد و ابزارها و فناوری‌های پرداخت نیز توسعه یافته است. بدین ترتیب ایجاد پنجره واحد برای رشد و توسعه صادرات و واردات انواع کالاها ضروری بوده و ایجاد آن منافع زیادی برای فعالان تجارت و متولیان ذی‌ربط دولتی آن در کشور ما نظیر وزارتخانه های بازرگانی و اقتصاد و دارایی دارد. برخی از مهم‌ترین کاربران این پنجره عبارتند از: صادرکنندگان، وارد کنندگان، شرکت‌های بازرگانی، بانک‌ها، شرکت‌های بیمه، بنادر، گمرکات، سازمان‌های اعطا کننده مجوز تجارت، وزارتخانه‌ها و بخش‌های دولتی مرتبط با امور تجاری و صنایع.از جمله مهم ترین مزایای ایجاد پنجره واحد برای دولت را می‌توان به مواردی نظیر افزایش سرعت انتقال و پردازش داده‌ها، بهبود روند تهیه تائیدیه‌ها و مجوزهای بازرگانی، استفاده بهینه و کارا از منابع مالی و انسانی، بهبود وضعیت پرداخت‌های مالیاتی، سرعت وصول هزینه ها و عوارض و اعمال کنترل‌های موثرتر، اشاره کرد. برای فعالان تجاری کشورهای مختلف پنجره واحد، دارای مزایایی نظیر ورودی واحد و ثبت اطلاعات برای یکبار، کاهش هزینه‌ها از طریق کاهش تاخیر، جلوگیری از دوباره‌کاری و اشتباهات، افزایش سرعت ترخیص کالاها، استفاده از فرم‌های استاندارد و قابل پیش بینی، استفاده بهینه و کارا از منابع، افزایش بهره وری و اجرای بهتر کارها، دارد.در سال‌های اخیر اقتصاد ایران با مشکلات زیادی روبرو گردیده که موجب عدم دستیابی واقعی به پتانسیل‌های رشد و توسعه اقتصادی گردیده است. بر این اساس دولت با انجام مطالعات و تحقیقات فراوان اقدام به اتخاذ برنامه تحول اقتصادی در بخش‌های مختلف نموده است. در این برنامه، اصلاح نظام توزیع کالا و خدمات از جمله موارد مد نظر دولتمردان برای اصلاح نظام اقتصادی کشور می‌باشد. در این ارتباط وزارت بازرگانی به عنوان متولی بخش توزیع و پخش کالا و خدمات در ایران، در قالب طرح تحول اقتصادی نظام توزیع کالا و خدمات پروژه هایی را ارائه کرده که ایجاد پنجره واحد تسهیل صادرات و واردات کشور در کشور از آن جمله می باشد. حال در این تحقیق به صورت مختصر و اجمالی اولاً ادبیات اقتصادی ایجاد پنجره واحد تجارت در جهان مورد بررسی و تحلیل قرار می گیرد، ثانیاً تجارب سایر کشورها در استفاده از این ابزار نوین تجاری مرور می‌گردد. در ضمن در بخش نخست، مفهوم و اهمیت پنجره واحد تبیین می شود. پس از آن وضعیت موجود اتوماسیون کشور در بخش‌های با اهمیت تشریح گردیده و در بخش بعدی فرصت‌ها و چالش مورد توجه و بررسی قرار گرفته است. تجربه کشورهای منتخب، موضوع مورد بررسی قسمت سوم این مطالعه است و در پی آن الزامات و پیش نیازمندی های مربوط به استقرار پنجره واحد تشریح شده و سرانجام در فصل آخر اقدام به ارایه راه حل برای چگونگی استقرار سیستم پنجره واحد در کشور گردیده است. از جمله منابع اصلی مورد استفاده در این مطالعه موضوعاتی است که توصیه‌نامه شماره 33 مرکز تسهیل تجاری و تجارت الکترونیکی ملل متحد( UN/CEFACT ) از پنجره واحد ارایه نموده و همچنین تجربه کشورهای است که توسط مرکز یاد شده تدوین شده است. علاوه بر این از تجربه‌کشورهای موفق بر مبنای همایش‌هایی که در سال‌های اخیر از سوی مرکز تسهیل تجاری برگزار شده نیز استفاده شده است. برای بررسی اقدامات صورت گرفته در کشور نیز از مقالات منتشره در همایش‌های سالیانه تجارت الکترونیک و سایت‌های اینترنتی سازمان‌ها و وزارتخانه‌های دولتی ذی‌ربط در تجارت خارجی مورد توجه قرار گرفته است.