تاریخ:

1389

مجری:

بیتا رحیمی بدر

کلیدواژه ها:

اعضای سازمان جهانی تجارت در 31 ژوئیه 2004 در مورد شرایط برقراری چارچوب مذاکرات کشاورزی به توافق رسیدند. این مذاکرات عمدتا شامل موضوعات جدید در حیطه کشاورزی و بحث و تبادل نظر در ارتباط با کاهش تعهدات در هر یک از موارد مندرج در موافقتنامه کشاورزی (دسترسی به بازار، حمایت داخلی و رقابتهای صادراتی) می شد. یکی از موارد مهم توافق شده در بسته ژوئیه 2004، مقررات مربوط به کالاهای خاص و مکانیزم حفاظتی ویژه برای کشورهای در حال توسعه بود زیرا رفتار متفاوت و ترجیح آمیز با کشورهای در حال توسعه یکی از اجزای اصلی مذاکرات دور دوحه است. محصولاتی که به عنوان محصولات خاص معرفی می شوند با هدف ایجاد رفتار ترجیح آمیز یکی از شروط تعهدات دسترسی به بازار به حساب می آیند. مقررات مربوط به مکانیزم حفاظتی ویژه به عنوان ابزاری برای کشورهای در حال توسعه به منظور حمایت از تولیدکنندگان داخلی در برابر هجوم ناگهانی واردات و کاهش شدید قیمتهای جهانی به شمار می آید. نیاز کشورهای در حال توسعه به این ابزارها و مقررات، بر پایه نیاز آنها به تامین امنیت غذایی، امنیت معیشتی و توسعه روستایی بنا شده است. در این چارچوب در ارتباط با این دو مقوله هنوز مسائلی حل نشده باقی مانده که شامل چگونگی حمایت از محصولات در این شرایط می شود. اما نیاز کشورهای در حال توسعه به امنیت غذایی و معیشتی به اندازه توسعه روستایی به عنوان اساسی برای بکارگیری ابزارهای فوق مورد توافق قرار گرفته است و هم اکنون چالش اصلی در میان اعضای سازمان بر سر تعیین معیارهای مربوط به شناسایی این محصولات و تعیین حدود رفتار ترجیح آمیز با آنهاست. در این زمینه برخی از کشورهای در حال توسعه اقدام به طراحی معیاری برای تعیین محصولات خاص و مکانیزم حفاظتی ویژه خود نموده که جوابگوی نیازهای مشخصی در زمینه موارد فوق باشد. با توجه به آسیب پذیری بخش کشاورزی به عنوان مهمترین بخش در اقتصاد کشورهای در حال توسعه، از جمله ایران و ضرورت تعیین محصولات خاص در ایران به علت پیش بینی از شرایط پیش رو و امکان استفاده از شرایطی که برای اعضا وجود دارد و شناخت نسبی حساسیتهای تولیدات بخش کشاورزی، هدف این تحقیق ضمن شناخت و بررسی ابزارهای فوق و پیشنهادهای مربوطه توسط اعضای سازمان، تعیین محصولات خاص و پیشنهاد یک مکانیزم حفاظتی ویژه برای کشور ایران است تا از این طریق آمادگی لازم برای شرکت در مذاکرات WTO در آینده، فراهم آید. بدین منظور مطالعه حاضر پس ارائه کلیات، نسبت به فراهم آوردن پیشینه ای در رابطه با کتاب موضوع در فصل اول اقدام نموده است. این فصل ضمن برشمردن علل ناکارایی مقررات حفاظتی ویژه ماده 5 موافقت نامه کشاورزی برای کشورهای در حال توسعه و ارائه آمار و ارقام مربوط به کشورهای عضو سازمان در ارتباط با گرفتن امتیاز حفاظتی ویژه و استفاده از آن، در ارتباط با روند مذاکرات دور دوحه در مورد محصولات خاص و مقررات حفاظتی ویژه تاکنون بحث نموده است. ضرورت برقراری مکانیزم حفاظتی ویژه و تعیین محصولات خاص کشاورزی در کشورهای در حال توسعه در فصل دوم ارائه شد. در این فصل نیاز کشورهای در حال توسعه به در نظر گرفتن ابزارهای حفاظتی به منظور تامین امنیت غذایی، امنیت معیشتی کشاورزان و توسعه روستایی پس از عضویت و طی مراحل آزادسازی تجاری برشمرده شد. پس از آن ضرورت بکارگیری ابزارهای فوق برای کشور ایران به عنوان یک کشور در حال توسعه در زمینه های امنیت غذایی، تامین معیشت و توسعه روستایی نیز مکتاب گردید.