تاریخ:

1393

مجری:

زورار پرمه

کلیدواژه ها:

تنظیم بازار، محصولات کشاورزی، نهاد تنظیم بازار، سیاستهای تنظیم بازار، صندوق تثبیت، بورس کالایی

افزایش قیمت محصولات باغی (به‌ویژه مرکبات و سیب درختی) و محصولات پروتئینی (گوشت‌مرغ، تخم‌مرغ، گوشت‌قرمز و محصولات لبنی) در سال‌های اخیر توجه مسوولین کشور را بیش از پیش به مسائل و ناکارآمدی بازار در ایام خاص و یافتن راهکارهایی به منظور جلوگیری از نوسانات شدید قیمت معطوف نموده است. یکی از راهکارهای بسیار مهمی که در سال‌های اخیر اتخاذ شده بحث ذخیره‌سازی محصولات کشاورزی در کنار استفاده از تعرفه‌های فصلی بوده که دارای هزینه و تبعات فراوانی است.بنابراین دولت در به تعادل رساندن بازار و عرضه و تقاضای آن تلاش‌های فراوانی انجام می‌دهد. به ویژه دولت‌ها سعی می‌کنند که قیمت بعضی از کالاها و خدمات را در دامنه‌ای مشخص تنظیم و تثبیت ‌نمایند و اگر قیمت‌ها از این دامنه فراتر رفت با ابزارهای کنترلی اقدام به برگرداندن قیمت به وضعیت قبلی نمایند، اما همیشه دخالت دولت نتیجه مطلوب در پی‌ ندارد و بعضی از سیاست‌هایی که در بازار اعمال می‌کنند منجر به عدم تعادل بیشتر در بلندمدت می‌شود. بنابراین شاید اتخاذ بعضی از سیاست‌ها در بازار در کوتاه‌مدت نتیجه‌ی مطلوب عاید نماید، اما آثار بلندمدت آن چندان خوشایند نباشد. بر همین اساس ضروری است که به دلیل آثار و تبعات بلندمدت سیاست‌های اجرا شده تنظیم بازار بر ساختار بازار محصولات، ضمن بررسی هزینه‌ها و منافع شیوه فعلی تنظیم بازار به دنبال شیوه‌هایی بود که ضمن افزایش اثربخشی، دارای هزینه‌های کمتری بر اقتصاد ملی نیز باشد. از این رو در این مطالعه سعی خواهد شد ضمن کالبد‌شکافی نظام فعلی تنظیم بازار، استفاده از تجارت کشورهای منتخب، استفاده از زنجیره تامین کالا و بکارگیری ابزارهای نوین اطلاع‌رسانی بتوان راهکارهای مفیدی برای اجرای هر چه بهتر تنظیم بازار اتخاذ نمود.نتایج مطالعه نشان داد که اولا تنظیم بازار بایستی به صورت بخشی صورت گیرد و وزارتخانه متولی هر بخش تنظیم بازار کالاهای آن بخش را برعهده گیرد. لذا تنظیم بازار محصولات کشاورزی از حیطه اختیارات وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت خارج شده و بایستی در اختیار وزارت جهادکشاورزی قرار گیرد. یکی از سیاستهای بسیار مهم تنظیم بازار محصولات کشاورزی، سیاست صندوق تثبیت قیمت است که می‌تواند برای محصولات مختلفی از جمله محصولات باغی مورد استفاده قرار گیرد. در رابطه با محصولات پروتئینی ایجاد نوعی ادغام در صنعت، استفاده از بورس کالا می‌تواند سیاست موثری در رابطه با تنظیم بازار این کالاها باشد. لازم به ذکر است تعاملات مختلف و الگوی مناسب برای هر یک از کالاهای مورد بررسی در متن مطالعه آمده است.