تاریخ:

آبان 1390

نویسنده:

بیتا رحیمی بدر

کلیدواژه ها:

الحاق - سازمان جهانی تجارت - کشاورزی

آزادسازی تجارت در مفهوم کلی و ایجاد تعامل و یکپارچگی با اقتصاد جهانی در قالب پیوستن به سازمان جهانی تجارت، موجب رشد تولید کشاورزی و کاهش فقر در بلندمدت می گردد. زیرا این مهم امکان تخصیص منابع بر اساس اصل مزیت نسبی را فراهم می آورد که خود سبب افزایش بهره وری و کاهش قیمت مواد غذایی و در نهایت رفاه بیشتر مصرف کنندگان می باشد و از آنجاکه بخش قابل ملاحظه ای از درآمد فقرا صرف خرید مواد غذایی می گردد، لذا به دنبال کاهش قیمت مواد غذایی در نتیجه کاهش موانع تجاری این گروه از منفعت بیشتری بهره مند خواهند شد. کاهش موانع تعرفه ای و غیر تعرفه ای در قالب اصل دسترسی به بازار تحت موافقتنامه کشاورزی باعث کاهش قیمت مواد غذایی شده که این امر در کوتاه مدت موجب ناامنی معیشتی برخی کشاورزان و مهاجرت و نابودی بیشتر کشاورزی می گردد اما برای مصرف کنندگان بهبود امنیت غذایی و رفاه بیشتری را در پی دارد. مطابق مطالعات بسیاری که در زمینه برآورد حمایتهای قیمتی موثر داخلی برای محصولات کشاورزی انجام شده است، نه تنها حمایت قیمتی از بخش کشاورزی صورت نمیگیرد، بلکه همه ساله بخش کشاورزی، مالیات ضمنی نیز میپردازد؛ به نحوی که سیاست قیمت تضمینی دولت در حقیقت بصورت اخذ مالیات پنهان از بخش کشاورزی است. حمایت منفی گویای این است که دولت قیمت محصول را در سطحی پایینتر از قیمتهای بین المللی تعیین میکند که این امر در مورد بیشتر محصولات کشاورزی و در بیشتر سالها مصداق دارد. بنابراین کاهش یا حذف این گونه حمایت ها تاثیر منفی بر بخش کشاورزی کشور نخواهد داشت. چه بسا در ارتباط با محصولاتی که قیمت های جهانی بالاتر دارند موجب منفعت تولیدکنندگان نیز بشود. در ارتباط با حمایت های تولید که عمدتا شامل تهیه و توزیع نهاده ها توسط دولت می گردد و مشمول حمایت های جعبه زرد بوده و باید کاهش یابد می توان نتیجه گرفت که حذف یا کاهش این حمایت ها سبب افزایش هزینه تولید و به خطر افتادن معیشت کشاورزان می گردد. البته می توان با برنامه ریزی صحیح و بلندمدت در جهت سرمایه گذاری و ظرفیت سازی در بخش کشاورزی به وسیله عواید حاصل از کاهش این یارانه ها موجب کاهش قیمت تمام شده در بخش تولید شد. مشوقهای صادراتی در ایران درصد معنی داری از محصولات کشاورزی را به خود اختصاص نمی دهد ولی در هر حال مطابق مقررات سازمان این قبیل یارانه ها نیز باید حذف شوند. این امر به معنای کاهش صادرات کشاورزی خواهد بود. بر اساس توافقات دور دوحه هر کشوری می تواند تعدادی از محصولات خود را که برای امنیت غذایی، امنیت معیشتی و توسعه روستایی حائز اهمیت هستند به عنوان محصولات خاص معرفی کرده تا از کاهش های تعرفه ای کمتری برخوردار گردند. البته باید در نظر داشت که کلیه موارد توافق شده در دور دوحه مربوط به اعضای فعلی سازمان بوده و این قوانین در ارتباط با کشورهایی که بعدا عضو این سازمان می شوند در جریان مذاکرات تعیین خواهد شد