تاریخ:

اسفند 1394

نویسنده:

محمدرضا عابدین مقانکی, بهروز دینی

کلیدواژه ها:

فناوری / صادرات و واردات صنعتی / مزیت‌نسبی آشکارشده

ایران عمدتا صادرکننده کالاهای صنعتی با فناوری متوسط در دو گروه متوسط روبه‌پایین و متوسط روبه‌بالا می‌باشد، به‌طوری‌که حدود دوسوم کل صادرات کشور را شامل می‌شوند. ازسوی دیگر، این کشور واردکننده عمده کالاهای صنعتی با فناوری متوسط روبه‌بالا است که سهمی حدودا یک‌سومی را از کل واردات کشور به خود اختصاص می‌دهد. بین سطح فناوری و نرخ تعرفه ارتباط معناداری به‌چشم نمی‌خورد، اما بین نرخ تعرفه و سهم از واردات کالاهای در سطوح مختلف فناوری ارتباط مستقیم وجود دارد. ایران در صادرات کالاها براساس سطح فناوری منطقه جنوب غربی آسیا در بین 16 کشور، سهمی میانی را دارد. البته در صادرات کالاهای با فناوری متوسط روبه‌بالا جایگاهی به ‌مراتب بهتر از کالاهای با سطوح فناوری دیگر را دارا است. بررسی مزیت‌نسبی ایران در صادرات کالاهای فناورانه از جمله مباحث مهم در تجزیه‌ و تحلیل بخش تجارت خارجی کشور است. بررسی آمار و اطلاعات نشانگر آنست‌که دوسوم از صادرات ایران را کالاهای صنعتی با فناوری متوسط در دو گروه متوسط روبه‌پایین و متوسط روبه‌بالا شامل می‌شود و همچنین یک سوم از واردات کشور، شامل کالاهای صنعتی با فناوری متوسط روبه‌بالا می‌شود. ایران در صادرات هیچ کدام از انواع فناوری مزیت‌نسبی ندارد. ضمنا فقط در مورد کالاهای با فناوری متوسط روبه‌بالا شاخص فزاینده بوده و در مورد سایر کالاها این شاخص کاهنده بوده است. بنابراین با عنایت بدانکه به‌نظر می‌رسد ایران بتواند در زمینه صادرات کالاهای با فناوری متوسط روبه‌بالا در یک برنامه بلندمدت حدودا یک‌دهه‌ای به مزیت‌نسبی صادراتی دست یابد، پیشنهاد می‌شود دولت در زمینه سرمایه‌گذاری در اینگونه کالاها و مهمتر از آن ایجاد بسترهای لازم جهت حضور بیشتر بخش خصوصی و جذب سرمایه‌گذاری خارجی اقدام کند.