تاریخ:

مرداد 1399

نویسنده:

-

کلیدواژه ها:

محصولات دارویی- بهداشتی، محصولات مرتبط با کرونا، 15 کشور همسایه

شیوع ویروس کرونا محدودیت‌هایی را برای بازار صادراتی فراورده‌های دارویی و تجهیزات پزشکی ایران ایجاد نموده است. در حالی که از یک طرف این محدودیت‌ها سبب از دست رفتن برخی از بازارها شده، از طرف دیگر تولید برخی از محصولات دارویی و پزشکی مرتبط با ویروس کرونا در برنامه تولید شرکت‌های مرتبط قرار گرفته و با توجه به افزایش تقاضا و مقیاس تولید، فرصت مناسبی برای افزایش کیفیت فراهم شده است. در این شرایط با توجه به محدودیت‌های ارزی کشور تلاش برای صادرات مازاد بر مصرف این اقلام با هدف حفظ ظرفیت‌های تولیدی ایجاد شده و همچنین افزایش سهم بازار در کشورهای همسایه حائز اهمیت است. در همین راستا گزارش حاضر پتانسیل‌های صادراتی ایران به 15 کشور همسایه ها را مورد بررسی و تحلیل قرار داده است؛ خلاصه یافته ها به شرح زیر است: 1- بازار جهانی محصولات دارویی- بهداشتی:  این محصولات شامل 258 قلم کالا حسب HS شش رقمی است که فراتر از انتظارات و پیش بینی‌های قبلی در سال 2019 رقم 1560 میلیارد دلار را پشت سر گذاشته و به حدود 2000 میلیارد دلار ( حدود 5.2 درصد کل تجارت جهانی) رسید. بازار جهانی محصولات دارویی-بهداشتی مرتبط با کرونا شامل 92 قلم کالایی (حسب کدهای HS شش رقمی) معادل 600 میلیارد دلار، حدود 1.7 درصد کل تجارت جهان و 30 درصد تجارت محصولات دارویی - بهداشتی جهان را به خود اختصاص داده است. 2- تجارت محصولات دارویی- بهداشتی ایران با تاکید بر محصولات مرتبط با کرونا:  کل تجارت محصولات دارویی –بهداشتی ایران (در سال 18-2017) 9.6 میلیارد دلار بوده است که 60 درصد آن مربوط به واردات و 40 درصد مربوط به صادرات بوده است. کل صادرات محصولات دارویی- بهداشتی ایران (187 کد تعرفه از 258 کد تعرفه) 3.7 میلیارد دلار بوده که از این میزان 445 میلیون دلار (12 درصد) مربوط به محصولات مرتبط با کرونا (80 ردیف تعرفه از 92 ردیف تعرفه) می‌ باشد. سهم یک درصدی محصولات مرتبط با کرونا در صادرات غیرنفتی و سهم 4/4 درصدی آنها در کل واردات کشور بیانگر اهمیت نسبی بالای این محصولات است.  30 درصد از تجارت ایران در محصولات مرتبط با کرونا، اختصاص به کشورهای همسایه دارد؛ بطوری‌که کشورهای مذکور سهم حدود 85 درصدی در صادرات (380 میلیون دلار از 445 میلیون دلار کل صادرات) و 22 درصدی در واردات (564 میلیون دلار از 2.5 میلیارد دلار نیاز وارداتی کشور) ایران دارند. همچنین با توجه به صادرات حدود 24 میلیارد دلاری ایران به کشورهای همسایه، سهم محصولات مرتبط با کرونا معادل 6/1 درصد است.  کل نیازهای وارداتی کشورهای همسایه به محصولات دارویی –بهداشتی مرتبط با کرونا در حدود 50 میلیارد دلار است. برآوردها بر اساس اطلاعات آماری سال 2018 حاکی است که توان صادراتی ایران به کشورهای همسایه معادل 445 میلیون دلار (شامل 76 قلم کالا) که حدود 380 میلیون دلار (85 درصد و شامل 50 قلم) آن تحقق یافته بود؛ با این حساب متناسب با میزان تولید و صادرات قبل از شیوع ویروس کرونا (سال 2018) و همچنین تقاضای شرکای تجاری تنها 57 میلیون دلار (در کالاهای فعلی و 27 قلم کالای جدید) بلااستفاده مانده است که با توجه به افزایش بین 5 تا 10 برابری تولید داخلی و همچنین تقاضای واردات شرکای تجاری، رقم واقعی پتانسیل صادرات محصولات مرتبط با کرونا چند برابر رقم برآوردی می‌باشد. 3- توصیه‌ها و پیشنهادات: 1- ضرورت توجه به ماندگاری و بقاء محصولات دارویی-بهداشتی در بازار کشورهای همسایه 2- ضرورت افزایش سهم تولید و صادرات محصولات دارویی-بهداشتی به سمت دارو و فراورده‌های دارویی 3- برنامه‌ریزی برای افزایش سهم بازار در کشورهای با استاندارد بالاتر مانند روسیه و ترکیه 4- برنامه‌ریزی برای صادرات محصولات جدید دارای پتانسیل به بازار کشورهای همسایه 5- لحاظ محصولات دارویی و بهداشتی در فهرست اقلام ترجیحی موافقت نامه های احتمالی دوجانبه با کشورهای همسایه