تاریخ:

ارديبهشت 1400

نویسنده:

محمدرضا عابدین مقانکی

کلیدواژه ها:

لیست منفی ایران، موافقتنامه تجارت آزاد، اتحادیه اقتصادی اوراسیا

انعقاد موافقت‌نامه تجارت ترجیحی با اتحادیه اقتصادی اوراسیا (شامل کشورهای ارمنستان، بلاروس، روسیه، قرقیزستان و قزاقستان) و اجرایی نمودن آن از آبان ماه سال 1398 در راستای توسعه تجارت با کشورهای پیرامونی و همسایه که از اهداف اسناد بالادستی و برنامه‌های رونق و جهش تولید کشور در سال‌های اخیر بوده است، صورت پذیرفته است. هدف از انعقاد این موافقت‌نامه حرکت به سمت ایجاد شرایط تسهیل تجارت از طریق کاهش موانع (تعرفه‌ای و غیرتعرفه‌ای) است. علاوه بر این، دو طرف تجاری توافق کردند که ظرف مدت سه سال از موافقت‌نامه تجارت ترجیحی به سمت آزادسازی سراسری کالاها و انعقاد موافقت‌نامه تجارت آزاد حرکت کنند. به‌طور معمول در چارچوب موافقت‌نامه‌های تجارت آزاد، کشورهای عضو می‌توانند حسب توافق، تعداد معدودی از کالاها تحت عنوان فهرست حساس یا منفی را از شمول آزادسازی تجاری مستثنی کنند. در همین راستا موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی اقدام به ارایه فهرستی با حدود 200 قلم نمود. سپس جلساتی در سازمان توسعه تجارت برای تشریح آن و بحث درخصوص فهرست‌های ارایه شده از سوی دستگاه‌ها و سازمان‌های دیگر برگزار شد. در پی برگزاری جلسات و مطرح شدن این موضوع که تعداد اقلام فهرست منفی نهایی نامشخص ولی بین ده تا بیست درصد کل کالاها خواهد بود، مقرر شد، تمامی کالاها در این لیست، اولویت‌بندی شوند. در گزارش حاضر با استفاده از استانداردسازی تجارت خارجی کشور بر پایه نسبت شاخص مزیت نسبی آشکارشده اوراسیا به ایران؛ مزیت نسبی آشکارشده اوراسیا؛ نرخ تعرفه ایران در سال 1399؛ پتانسیل صادراتی اوراسیا به ایران؛ نرخ رشد مزیت نسبی آشکارشده ایران؛ سهم اواسیا از صادرات جهانی؛و شاخص ایجاد تجارت، فهرست اقلام منفی ایران اولویت‌بندی شد تا مذاکره‌کنندگان ایرانی به هنگام مذاکره با توجه به درصد و تعداد اقلامی که می‌توانند در فهرست عملیاتی و نهایی قرار دهند، از اولویت 1 تا تعداد کالاهای موردنظر را انتخاب و مورد مذاکره قرار دهند. البته به جهت آنکه فهرست قابل اعتمادتری بدست آید این اولویت‌بندی براساس سه معیار مشخص، غربالگری شدند. معیارها نرخ تعرفه، واردات ایران و صادرات اوراسیا را مورد توجه قرار داده اند. در نهایت تمامی 8357 کد تعرفه هشت‌رقمی کتاب قانون و مقررات صادرات و واردات سال 1399 در فهرست نهایی آورده شدند.