تاریخ:

مرداد 1400

نویسنده:

فايزه مرادي حقيقي

کلیدواژه ها:

مشارکت اقتصادی جامع منطقه‌ای، تجارت آزاد منطقه‌ای، ایران آسه‌آن

موافقت‌نامه تجارت آزاد منطقه‌ای، موسوم به «مشارکت اقتصادی جامع منطقه‌ای» توافقی برای گسترش و تعمیق تعاملات آسه آن با استرالیا، چین، ژاپن، کره و نیوزیلند است؛ کشورهای شرکت کننده در این مشارکت اقتصادی حدود 30 درصد از تولید ناخالص داخلی جهانی و 30 درصد از جمعیت جهان را تشکیل می¬دهند. هدف این توافقنامه ایجاد یک مشارکت اقتصادی مدرن، جامع، با کیفیت بالا، سودمند و متقابل است که گسترش تجارت و سرمایه¬گذاری منطقه¬ای را تسهیل کرده و به رشد و توسعه اقتصادی جهانی کمک می-کند. قرار گرفتن ژاپن، چین و کره جنوبی در کنار یکدیگر ذیل یک توافق اقتصادی منطقه¬ای برای نخستین بار، این فرصت ژئوپلیتیک را برای ایران مهیا نموده است که از امکان تنوع روابط اقتصادی و تجاری با سایر کشورهای آسیایی در قالب یک بلوک اقتصادی برخوردار شود. در عین حال فرصت¬های گسترده این توافق برای چین به عنوان بزرگ¬ترین شریک تجاری ایران در راستای حرکت به سمت موازنه سازی در نظم جهانی مستقر و افزایش نفوذ ژئوپلیتیکی خود ذیل توافقات تجاری نیز می¬تواند فرصت مغتنمی برای ایران باشد. کل حجم تجارت کالایی کشورهای توافقنامه مشارکت اقتصادی جامع منطقه‌ای در سال 2019، حدود 10.4 هزار میلیارد دلار بوده است (27.5 درصد تجارت کالایی جهان). در این میان مبلغ 4.6 هزار میلیارد دلار از تجارت آن¬ها بصورت درون گروهی بوده است. ایران در سال 2019، حدود 28 میلیارد دلار با کشورهای توافقنامه مشارکت اقتصادی جامع منطقه‌ای تجارت داشته است. سهم کشورهای این توافق در صادرات ایران 55.3 درصد و در واردات ایران 31.1 درصد بوده است. بررسی ترکیب سبد صادراتی ایران به منطقه بیانگر دو نتیجه مهم است؛ اول اینکه تمرکز صادرات ایران به منطقه مذکور بر مهم‌ترین گروه‌های کالای صادراتی کشور می‌باشد، بنابراین منطقه مذکور جاذب صادرات ایران هستند و دوم اینکه تمرکز صادرات در بیشتر گروه‌های کالایی عمده صادراتی تنها بر کشور چین بوده و بازار سایر کشورها مغفول مانده است. در راستای برخورداری از مزایای همکاری تجاری و اقتصادی با اعضای توافقنامه مشارکت اقتصادی جامع منطقه‌ای، رفع موانع تحریمی ضروری است.