تاریخ:

اسفند 1400

نویسنده:

فهیمه بهرامی

کلیدواژه ها:

چسبندگی قیمت‌- نظام توزیع- تورم انتظاری

 این گزارش با رویکرد تبیین مفهوم چسبندگی قیمت‌ها، شناسایی عوامل مؤثر بر شکل‌گیری آن، بیان وضعیت چسبندگی قیمت‌ها در ایران و ارائه راهکارهای محتمل بر کاهش آن، تدوین گردیده است.  چسبندگی قیمتها مانع از حرکت راحت و بلا مانع قیمتها در بازار با تغییر شرایط اقتصادی و تغییر در عرضه و تقاضای بازار است و عمدتاً نشان دهنده ناکارآمدی بازار است و همچنین این چسبندگی ممکن است چسبندگی رو به بالا (تمایل قیمت به افزایش و مقاومت در برابر کاهش) یا چسبندگی رو به پایین (تمایل به کاهش و مقاومت در برابر افزایش) باشد.  بی ثباتی اقتصاد، تورم انتظاری، سیاست‌های ارزی، الگوی قیمت‌گذاری بنگاه‌ها، ماهیت کالا، دوره تسویه بازار و فرایندهای مترتب بر عملکرد نظام توزیع( قرداد‌های بین عاملان توزیع یا در طول زنجیره تأمین و توزیع، کمیت و کیفیت برند، کمیت و کیفیت صنوف توزیعی و ...)از مهمترین عوامل ایجاد کننده شرایط چسبندگی قیمت‌ها می‌باشد.  اهمیت پرداختن به موضوع چسبندگی قیمت‌ها ریشه در اتخاذ کارآمد سیاست‌های پولی و ابزارهای مناسب تحقق اهداف مترتب بر سیاست‌های مذکور می‌باشد. در همین راستا یکی از مهمترین دلایل کلیدی اثرات متفاوت سیاست‌های پولی بر وضعیت شاخص‌هایی چون تورم، اشتغال و حتی شاخص‌های مربوط به بخش‌های اقتصادی و بازار کالاهای مشخص، به تفاوت در ریشه ایجاد چسبندگی قیمت‌ها و درجه چسبندگی قیمت‌ها مربوط می‌گردد.  از مهمترین نکات پیرامون چسبندگی قیمت‌ها شناخت نوع و درجه چسبندگی قیمت‌‌ها می‌باشد. با شناخت این فاکتورها از وضعیت چسبندگی قیمت‌ها وضعیت تحقق اهداف، انتخاب ابزار مناسب سیاست‌های مرتبط با هدف بهینه‌سازی شاخص‌های کلان اقتصادی نظیر تورم و اشتغال تصویر دقیق‌تری را می‌توان ترسیم نمود.  در خصوص ارتباط چسبندگی قیمت‌ها و تورم نیز باید به این نکته اشاره نمود وقتی اقتصادی مانند اقتصاد ایران در شرایط رکودی قرار دارد، درجه چسبندگی قیمت‌ها نسبت به زمانی که اقتصاد در شرایط رونق قرار دارد، بیشتر است. بنابراین، اثرگذاری سیاست پولی بر رونق اقتصادی در ادوار رکودی قوی‌تر و ماندگارتر است.  در همین راستا مطالعات انجام شده در خصوص چسبندگی قیمت ها در ایران، حکایت از آن دارد که قیمت‌ها رو به بالا چسبنده هستند و تنها در خصوص مواد خام(غیرفراوری شده) محصولات کشاورزی متناسب با فصل عرضه می توان شاهد انعظاف‌پذیری آن رو به پایین بود.  با عنایت به تاثیرپذیری و تاثیرگذاری چسبندگی قیمت ها در دو سطح خرد و کلان به منظور بهبود وضعیت چسبندگی قیمت ها در ایران و کاهش اثرات منفی آن بر شاخص‌های خرد و کلان اقتصادی راهکارهای ذیل پیشنهاد می‌گردد:  تلاش در جهت ایجاد چشم‌اندازهای ثبات اقتصادی، کاهش تورم انتظاری بیشتر از طریق سیاست‌های تاثیرگذار بر بازار ارز به عنوان راهکارهای کلان  و بهبود فضای رقابتی بازارها و بنگاه‌ها از طریق کاهش تورم مقررات، ساماندهی نظام توزیع با اتکا به پروژه‌های مرتبط با اطلاع‌رسانی قیمت‌ها، تحلیل و پیش‌بینی قیمت، رصد و پایش زنجیره تأمین و توزیع کالا، تقویت ساختار بازار از طریق بهبود زیرساخت‌های مربوط به لجستیک و تقویت نظام خدمات بازرگانی و همچنین بهره‌مندی و اجرای مؤثر پروژه‌های مترتب بر سند تحول نظام توزیع به عنوان راهکارهای مرتبط با اثرگذاری وزارت صمت در حوزه کاهش اثرات منفی چسبندگی قیمت‌ها توصیه می‌گردد.