بررسی راهکارهای تحریک تقاضای نوسازی اتوبوسهای درون شهری
اتاق فکر «بررسی راهکارهای تحریک تقاضای نوسازی اتوبوسهای درون شهری» با حضور نمایندگانی از شرکتهای ایران خودرو دیزل، پیشرو دیزل آسیا، عقاب افشان، شرکت بهینه سازی مصرف سوخت، شرکت واحد اتوبوسرانی تهران، سازمان شهرداری ها و دهیاری ها و پژوهشکده خودرو، سوخت و محیط زیست دانشگاه تهران توسط گروه پژوهشهای صنعت و معدن موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی موسسه، در ابتدای جلسه دکتر مجید جلیلی مجری گزارش پژوهشی «راهکارهای تحریک تقاضای نوسازی اتوبوسهای درون شهری مشمول ماده 12 قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور» به ارائه چکیدهای از یافتههای تحقیق در خصوص آسیبشناسی علل عدم اجرای طرح نوسازی اتوبوسهای درون شهری پرداخت. ایشان ضمن تبیین ماهیت قانونی بند «ق» و تبدیل آن به ماده 12 قانون رفع موانع تولید رقابتپذیر و ارتقای نظام مالی کشور به منظور برخورداری از پشتوانه اجرایی دایمی و محکم برای پیادهسازی آن، به تشریح کلیات طرح «جایگزینی ناوگان درون شهری دیزل به CNG» به عنوان یکی از پروژههای مصوب شورای اقتصاد ذیل این بند قانونی پرداخت و اشاره داشت مهمترین اقدامات صورت گرفته به منظور پیادهسازی این طرح عمدتا مرتبط با فاز هماهنگی و شامل تکمیل و اصلاح مصوبات قانونی، طراحی سازوکار اجرایی، حقوقی و امور قراردادی نحوه پیادهسازی طرح و نیز تدوین دستورالعملهای مربوط به اندازهگیری و صحهگذاری میزان پیمایش انجام شده جهت تخصیص پاداش صرفهجویی، بوده است. اما اقدامات لازم در فاز اجرایی که دربرگیرنده سرمایهگذاری عامل صرفه جویی و بکارگیری ناوگان درون شهری است صورت نپذیرفته است. دکتر جلیلی دلایل عدم اجرای طرح را از نقطه نظر عرضه و تامین ناوگان، قیمت تمام شده آن دانستند و از نقطه نظر تقاضا نیز، به عواملی نظیر تامین آورده اولیه توسط متقاضیان، ناکافی بودن حمایتهای دولتی و عدم تخصیص تسهیلات از سوی نظام بانکی علیرغم ظرفیتهای پیشبینی شده در قوانین و مقررات مربوطه و نهایتا بالا بودن نرخ سود تسهیلات بانکی اشاره نمودند و راهکارهای پیشنهادی را در دو بخش ارائه نمود: 1- کاهش تعرفه واردات قطعات به منظور کاهش هزینه تمام شده تولید اتوبوس گازسوز در داخل و تامین ناوگان از این کانال؛ 2- افزایش یارانه سود صرفه جویی از طریق افزایش ارزش صرفه جویی برای هر لیتر گازوئیل و یا افزایش تعداد سال های بهره برداری در راستای ارتقای جذابیت طرح برای متقاضیان.
در ادامه جلسه اعضای اتاق فکر به راهکارهای زیر اشاره داشتند:
تعویق زمان الزامی شدن اسقاط اتوبوس فرسوده در مرحله نوسازی
به منظور افزایش جذابیت طرح و ارتقای انگیزههای درآمدی متقاضیان و با توجه به کمبود ناوگان حمل و نقل درون شهری، در مرحله اول نوسازی برای حدود 5 هزار دستگاه الزام از رده خارج کردن اتوبوس فرسوده با وقفه انجام پذیرد.
تمرکز بیشتر بر پرداخت تسهیلات به ناوگان شهری
با توجه به اهمیت کاهش آلودگی کلان شهرها و لزوم تسهیل حمل و نقل درون شهری و همچنین با عنایت به کمبودها و عمر بالای ناوگان درون شهری به خصوص در کلان شهرها، تخصیص مبالغ بیشتر برای تسهیلات نوسازی ناوگان درون شهری از اهمیت بیشتری نسبت به ناوگان برون شهری برخوردار است. این در حالی است که در مصوبه اخیر شورای اقتصاد عکس این موضوع به تصویب رسیده است. به طوریکه سقف تسهیلات سالانه برای جایگزینی یک اتوبوس دیزل بین شهری با یک اتوبوس دیزل بین شهری معادل 156800 دلار و یارانه صرفه جویی برای نوسازی یک اتوبوس دیزل درون شهری با اتوبوس گازسوز معادل 80220 دلار در نظر گرفته شده است که این امر با توجه به عدم تبدیل سوخت در جایگزینی ناوگان بین شهری و همچنین لزوم توجه به کاهش آلودگی هوا در ناوگان درون شهری نیاز به بازنگری دارد.
اصلاح مبنای اندازهگیری پیمایش برای تخصیص یارانه سود صرفه جویی در کلان شهرها
معیار سنجش و صحهگذاری پرداخت یارانه سود صرفهجویی در مصوبه اخیر شورای اقتصاد «کیلومتر پیمایش» تعیین شد. اما از آنجا که در کلانشهرها بخشی از سوخت در ترافیک مصرف میشود میبایست برای ناوگان درونشهری معیار سنجش به «ساعت کارکرد» تغییر یابد.
افزایش یارانه صرفه جویی
در مصوبه اخیر شورای اقتصاد، یارانه در نظر گرفته شده برای نوسازی هر دستگاه اتوبوس درون شهری معادل 19.1 سنت در هر کیلومتر لحاظ شده است. با توجه به افزایش نرخ ارز و در نتیجه افزایش تفاوت قیمت داخلی و صادراتی گازوئیل، بازنگری در این نرخ ضروری به نظر میرسد. علاوه بر آن، با توجه به متوسط عمر بکارگیری ناوگان درون شهری در کشور افزایش سقف پرداخت یارانه از 7 به 10 سال توصیه میشود.
تسهیل شرایط پرداخت تسهیلات با هدف تامین 30 درصد آورده اولیه
وام پرداختی به عامل صرفهجو دارای دوره بازپرداخت 5 ساله و نرخ سود 18 درصد است که اقساط ماهانهای نزدیک به 11 میلیون تومان برای بهرهبردار به همراه دارد. از آنجا که در کلان شهری نظیر تهران نیز درآمد ناوگان قادر به تامین مبالغ اقساط نبوده و تهیه تضامین لازم برای بانکها توسط بهرهبردار و شهرداریها میسر نیست، تسهیل شرایط پرداخت تسهیلات ضروری است.
حمایت از کاهش هزینه تمام شده تولید اتوبوس گازسوز
با توجه به بالا بودن قیمت اتوبوس به منظور ایجاد جذابیت برای اجرای طرح جایگزینی اتوبوسهای درونشهری از دیزل به گازسوز، کاهش تعرفه قطعات منفصله و قرار دادن بخشی از قطعات، سامانههای مورد نیاز تولید اتوبوس گاز سوز در گروه یک کالایی و حذف التزام شرکتهای تولیدکننده به اسقاط اتوبوس به ازای واردات موتورهای یورو 5 برای کمک به کاهش بهای تمام شده ناوگان پیشنهاد شد.